Podlasie. Region przenikających się kultur i czystej natury. Świat, który przywraca równowagę i otwiera przed nami swe progi. Niezwykły rejon, pełen tajemnic, przygód i wciąż żywych tradycji. Kraina łosi, żubrów, bocianów, pełna kolorowych cerkwi i drewnianych domów, a to wszystko w towarzystwie Białegostoku.
Zabierzemy Wam dziś do miejsc, gdzie rytm życiu nadaje natura. Można poczuć tu nostalgię za prostotą, wolniejszym życiem i wsłuchać się w dźwięki, o których, żyjąc w dużych miastach, już zapomnieliśmy. Nawet krótki pobyt na Podlasiu sprawi to, że nie będziecie chcieli stąd wyjeżdżać albo, że wracać będziecie regularnie.
Ten artykuł jest o Podlasiu, ale nie tylko, bo pojawi się tu jeszcze kilka miejsc. Miejsc, które udało nam się odwiedzić, ale Wy wybierzcie tylko te, które Was zainteresują. W Podlasiu chodzi bowiem o niespieszne jego poznawanie i oddanie się w rytm natury.
Spis treści:
Zobacz film o Podlasiu i okolicach
Podlasie i okolice – Narwiański Park Narodowy
Przez Narwiański Park Narodowy przepływa rzeka Narew, od której wzięła się jego nazwa. Składa się ona z wielu większych i mniejszych kanałów, które tworzą wysepki na tym terenie, porośnięte roślinnością. Dlatego też rzeka Narew nazywana jest „Polską Amazonką”.
Zarówno Amazonka, jak i Narew to rzeki anastomozujące, czyli takie, które płyną wieloma, dość głębokimi korytami. Narew najefektowniej wygląda wiosną tuż po roztopach, choć ze względu na łagodne zimy w ostatnich latach nie wygląda tak imponująco jak kiedyś.
Na Narwi można popływać na kajakach i poczuć się jak pośrodku dzikiej Amazonki. Trzeba jednak dobrze zabezpieczyć się przed komarami i innymi owadami, których na tym terenie nie brakuje.
Sporą atrakcją Narwiańskiego Parku Narodowego jest Kładka Śliwno-Waniewo, czyli drewniany pomost poprowadzony nad rzeką Narew i jej rozlewiskami pomiędzy miejscowościami Śliwno a Waniewo. Nie jest to zwykły pomost, bo znajduje się na nim 5 pływających platform, które trzeba przeciągnąć na drugi brzeg. Na Kładkę można wejść zarówno w Śliwnie, jak i w Waniewie. Trzeba tylko pamiętać o tym, że do samochodu (po na Podlasiu bez samochodu będzie ciężko się przemieszczać) należy wrócić tą samą trasą.
W Narwiańskim Parku Narodowym znajduje się też Zerwany Most. Podobno, w czasie jego budowy prace bardzo się przeciągały, bo grunt był niestabilny dlatego pomoc w jego budowie zaproponował sam diabeł. Zadeklarował on, iż zbuduje most w kilka dni, jednak jak można się domyślić, nie za darmo. Ofiarą miała być dusza pierwszej osoby, która przejdzie po tym moście. Zmęczeni robotnicy zgodzili się na tę umowę. Most powstał błyskawicznie i nadszedł dzień zapłaty. Robotnicy postanowili przeprowadzić przez most starego konia. Diabeł się wściekł i rzucił klątwę, według której każdy odbudowany w tym miejscu most przetrwa 11 lat, a po nich wybuchnie wojna.
Warto odwiedzić również ośrodek edukacji przyrodniczej „Młynarzówka” w Kurowie, żeby dowiedzieć się czegoś więcej o Narwiańskim Parku Narodowym. Znajduje się tam bardzo ciekawa multimedialna wystawa, która opowiada o genezie powstania parku, o zwierzętach i roślinach, a także o tym, w jaki sposób użytkowano dolinę Narwi na przestrzeni lat.
Więcej informacji na temat tego ośrodka znajdziecie TUTAJ, a cennik TU.
Atrakcje Podlasia – Biebrzański Park Narodowy
Biebrzański Park Narodowy to największy Park Narodowy w Polsce. Słynie z mokradeł, bagien i torfowisk, a przez jego środek biegnie Carska Droga, czyli około 35-kilometrowa trasa, która w przeszłości łączyła rosyjskie twierdze. Droga ta inaczej nazywana jest łosiostradą, bo można spotkać tutaj… łosia!
Czy spotkaliśmy łosia? Na łosiostradzie nie udało nam się go wypatrzeć, ale pod koniec naszego pobytu na Podlasiu, gdy jechaliśmy już w kierunku Białegostoku, łoś przebiegł drogę przed samochodem, który jechał przed nami. Przekonaliśmy się więc, że spotkanie z łosiem jest tu naprawdę możliwe, dlatego warto mieć oczy szeroko otwarte.
W Biebrzańskim Parku Narodowym warto pospacerować drewnianą Kładką Widokową (w miejscowości Goniądz) wśród bujnej roślinności i terenów bagiennych oraz wejść na wieżę widokową, z której można wypatrywać ptaki.
Podróżując Carską Drogą warto zatrzymać się też przy ścieżce Długa Luka. Kładka ma 400 metrów długości i doprowadzi nas na sam środek rozległych torfowisk.
Ciekawym miejscem jest też wieża widokowa, która znajduje się około 1,5km od Długiej Luki. Z punktu widokowego można zobaczyć Bagno Ławki, które ciągnie się aż po horyzont.
Podlasie i okolice – Białowieski Park Narodowy
Białowieski Park Narodowy to jeden z najstarszych Parków Narodowych Europy. Chroni on najlepiej zachowany fragment Puszczy Białowieskiej i można w nim znaleźć m.in. Rezerwat Pokazowy Żubrów, bo żubr to symbol tego parku.
Żubr to największy ssak lądowy Europy. Może ważyć nawet 600 kg! Na całym obszarze Puszczy Białowieskiej żyje obecnie najliczniejsza wolna populacja żubrów na świecie, która liczy prawie tysiąc osobników.
Jeśli nie uda się Wam zobaczyć żubra w naturalnym środowisku, warto pójść do Rezerwatu Pokazowego Żubrów, gdzie znajdują się wszystkie gatunki ssaków kopytnych żyjących w Puszczy Białowieskiej oraz duże drapieżniki.
W osobnych zagrodach żyją tu żubry, łosie, jelenie, sarny i dziki, a także wilki i rysie oraz konie i żubronie, czyli krzyżówki żubra z bydłem domowym.
W Białowieskim Parku Narodowym jest kilka ścieżek edukacyjnych m.in. Żebra Żubra, Szlak Dębów Królewskich i Książąt Litewskich oraz Puszczańskie Drzewa. Warto pospacerować jedną z nich i odkryć monumentalne prastare dęby oraz doświadczyć potęgi natury.
W samym sercu Puszczy Białowieskiej leży Białowieża, w której znajdziemy wiele historycznych śladów. Warto odwiedzić ceglaną cerkiew św. Mikołaja ze wspaniałym porcelanowym ikonostasem, a także park zaprojektowany w stylu angielskim z dworkiem gubernatora, w którym mieści się obecnie Ośrodek Edukacji Przyrodniczej Białowieskiego Parku Narodowego.
Park w stylu angielskim jest zbliżony wyglądem do naturalnego.
Atrakcje Podlasia – Dąb Dunin
Zostańmy jeszcze chwilę w Puszczy Białowieskiej, bo na Podlasiu znajduje się wyjątkowe drzewo. Jest nim Dąb Dunin, który stoi na skraju puszczy. Ma 400 lat i został europejskim drzewem roku 2021.
Podlasie i okolice – Puszcza Knyszyńska i Supraśl
Puszcza Knyszyńska to jeden z największych kompleksów leśnych w kraju i drugi, co do wielkości park krajobrazowy w Polsce, który charakteryzuje się wyjątkowym mikroklimatem. Znajdują się w niej malownicze trasy widokowe oraz sieć szlaków turystycznych.
W samym sercu Puszczy Knyszyńskiej leży Supraśl, czyli kameralne i klimatyczne miasteczko. Znajdują się tu zabytkowe Domy Tkaczy, zlokalizowane przy uliczce 3 Maja.
Po upadku Powstania Listopadowego przeniosły się tu fabryki oraz kilkusetosobowa grupa pracowników, dla których te domy zostały zbudowane. Każdy z nich był przewidziany dla 4 rodzin.
W Supraślu warto odwiedzić Muzeum Ikon, gdzie znajdują się unikatowe dzieła sztuki sakralnej prawosławia oraz Muzeum Sztuki Drukarskiej i Papiernictwa, w którym można dowiedzieć się, jak powstawał papier i jak działały maszyny drukarskie.
Największą atrakcją Suparśla jest jeden z pięciu prawosławnych klasztorów męskich w Polsce. Zapoczątkował on losy Supraśla, bo na potrzeby monasteru zaczęła tworzyć się osada w jego okolicy.
Wzniesiony został najprawdopodobniej na początku XVI wieku, a jego pełna nazwa brzmi Monaster Zwiastowania Przenajświętszej Bogurodzicy i św. Apostoła Jana Teologa. To budowla obronna na planie prostokąta z wysokimi murami oraz narożnymi wieżami.
Supraśl co roku ściąga fanów „U Pana Boga za…”, bo właśnie tutaj była kręcona trylogia Bromskiego.
W Supraślu warto pospacerować bulwarami nad rzeką oraz skorzystać z miejskiej plaży. Znajduje się tu też eklektyczny pałac, w którym mieści się liceum plastyczne oraz Kościół pw. Św. Trójcy i Kościół pw. NMP Królowej Polski.
Atrakcje Podlasia – Europejska Wieś Bociania
Dworek Pentowo w 2001 roku otrzymał tytuł Europejskiej Wsi Bocianiej.
Na jego terenie znajduje się ponad 20 zasiedlonych gniazd, rozmieszczonych na drzewach, budynkach i słupach. Bociany można obserwować m.in. z wież widokowych, które znajdują się na terenie dworku.
Skąd wzięło się tutaj tak wiele bocianów? Kilkanaście lat temu przeszła tędy silna wichura i połamała większość drzew, co dało nieoczekiwany efekt. Te połamane drzewa okazały się idealnym miejscem… na gniazda. Szczególnie upodobały sobie to miejsce bociany, więc bardzo szybko powstała cała bociania kolonia.
Bilet na teren Dworku kosztuje 7 zł (stan na sierpień 2022).
Podlasie i okolice – Kraina Otwartych Okiennic
Kraina Otwartych Okiennic to szlak wyznaczony nurtem rzeki Narew, który obejmuje m.in. trzy wsie: Trześcianka, Soce i Puchły. Znajdują się tu pięknie zdobione drewniane chaty właśnie w takimi dekoracyjnymi okiennicami.
Zdobienia snycerskie w formie nad i podokienników, okiennic, narożników, a także dekoracyjnego deskowania elewacji i szczytów to pamiątka po dawnym osadnictwie rosyjskim. Białe ornamenty, wyglądające jak drewniane koronki, nakładane są na fasady domów, z którymi pięknie kontrastują i przyciągają wzrok.
W podlaskich wsiach wciąż można spotkać przesiadujących na ławeczkach przed domem mieszkańców i usłyszeć niespieszne pogawędki. Cisza, spokój i sielski klimat, zakłócane są tylko czasem przez pianie koguta i nielicznie przejeżdżające samochody.
Warto zatrzymać się w jednej z agroturystyk, by poczuć klimat Podlasia jeszcze bardziej. Po wsiach można poruszać się rowerem, bo jest tu sporo ścieżek lub pieszo, ale wtedy trzeba dojechać do nich samochodem.
Atrakcje Podlasia – kolorowe cerkwie
Nie tylko pięknie zdobione drewniane chaty nadają tej krainie koloru. Jest tu coś jeszcze. To barwne cerkwie, których na Podlasiu jest podobno około 150!
Cerkwie, które udało nam się zobaczyć:
- W Trześciance
- W Koterce
- W Puchłach
- W Łosince
- W Nowoberezowie
- W Narwi
- W Milejczycach
- W Dubinach
- W Anusin
Na pewno zauważyliście, że cerkwie mają różne kolory. Pierwotnie:
Niebieskie – powierzone były Matce Boskiej lub Archaniołowi Michałowi.
Zielone – dedykowane Duchowi Świętemu.
Brązowe – poświęcone jakiemuś męczennikowi.
Żółte – Chrystusowi lub któremuś z Apostołów.
Przez lata cerkwie zmieniały jednak swoje kolory, więc obecnie może się to rozmijać.
Wnętrze cerkwi udekorowane jest ikonami i złoceniami. Najczęściej otwarta jest cerkiew w Trześciance i właśnie jej wnętrze najłatwiej jest zobaczyć, odwiedzając Podlasie.
Podlasie i okolice – Święta Góra Grabarka
Święta Góra Grabarka to najważniejsze miejsce kultu religijnego dla wyznawców prawosławia w Polsce. Co roku, 19 sierpnia przybywa tu mnóstwo pielgrzymów, którzy niosą krzyże wotywne. Za każdym z nich stoi inna historia. Ludzka historia.
Gdy przed kilkoma wiekami na pobliskich terenach szalała epidemia cholery, na wzgórzu schronienia szukało tysiące osób, modląc się i pijąc wodę z pobliskiego źródełka. W podzięce za ochronę, wybudowano w tym miejscu kapliczkę. Dziś na Grabarce znajduje się prawosławny żeński klasztor oraz Cerkiew Przemienienia Pańskiego.
Święta Góra Grabarka słynie także z uzdrawiającego źródełka, które bije u stóp góry. Wierni obmywają się wodą, aby oczyścić się z chorób.
Atrakcje Podlasia – Skit w Odrynkach
Na niewielkiej wyspie, wśród bujnej roślinności i przy spokojnie płynącej rzece Narew znajduje się niecodzienne miejsce. To miejsce odosobnienia, czyli Skit Świętych Antoniego i Teodozjusza Pieczerskich w Odrynkach. Pustelnia dla mnichów położona jest w dzikiej głuszy, wokół rozległych łąk i rozlewisk Narwi.
Na wiosnę rozlewiska rzeki Narew praktycznie odcinają skit od świata i dostać się do niego można wyłącznie „kładką życia”, która łączy skit ze wsią Odrynki.
To bardzo spokojne i ciekawe miejsce, które warto odwiedzić, by usłyszeć… ciszę.
Podlasie i okolice – Meczet w Kruszynianach
Przenieśmy się teraz trochę dalej, poza granice Podlasia, żeby przekonać się, dlaczego ten region Polski nazywany jest miejscem wielokulturowym.
Skąd wzięli się Tatarzy na polskich ziemiach? Wywodzą się z terenów północno-zachodniej Mongolii i rejonu Bajkału. Byli wprawionymi wojownikami, którzy świetnie jeździli konno, dlatego Jan III Sobieski nadał im ziemię w zamian za pomoc w walce z Turkami. Po II wojnie światowej w granicach Polski zostały tylko dwie wsie tatarskie: Kruszyniany i Bohoniki.
Drewniany meczet w Kruszynianach to najstarszy meczet w Polsce. Został zbudowany w XVIII wieku. Do dziś w jego okolicy mieszka kilka tatarskich rodzin.
Meczet jest otwarty dla zwiedzających. Trzeba jedynie kupić bilet wstępu i można wsłuchać się w opowieść przewodnika, który opowiada o tatarskiej kulturze, obyczajach i tradycjach.
Bilet wstępu do meczetu kosztuje 10 zł (stan na sierpień 2022).
Na głównej ścianie wewnątrz meczetu znajduje się ozdobna wnęka. Jest to mihrab, czyli wgłębienie, który wskazuje kierunek wschodni (na Mekkę). W meczecie kobiety i mężczyźni modlą się osobno. Oddziela ich drewniana konstrukcja i firanka.
Jedyne malowidła, jakie znajdują się w meczecie to wzory kwiatowe, geometryczne lub fragmenty wersetów Koranu. Islam zakazuje bowiem przedstawiania podobizn ludzkich lub zwierzęcych.
Za świątynią znajduje się stary cmentarz tatarski mizar. Nagrobki zwrócone są na wschód, w stronę Mekki. Przy pomnikach posadzone są kwiaty. Wykorzystanie ognia (i tym samym zapalanie zniczy) muzułmanie uważają zazwyczaj pogański.
W pobliżu, w Tatarskiej Jurcie można spróbować tradycyjnych tatarskich potraw.
Atrakcje Podlasia – Tykocin
Tykocin to pięknie zachowane niewielkie miasteczko i perła baroku, która słynie żydowskiej historii. Odwiedzając to miasto, warto pospacerować brukowanymi uliczkami, które zachowały układ tradycyjnego miasteczka żydowskiego.
Wyjątkowy klimat rynku tworzą otaczające go zabytkowe, w tym drewniane budynki. Rynek funkcjonuje w tym samym miejscu od początku powstania miasta, choć jego obecny wygląd pochodzi z XVIII wieku. Po pożarze został odbudowany w stylu barokowym.
Barokowy jest też kościół p.w. Św. Trójcy, który stoi tuż przy rynku. Warto zajrzeć do środka, by zobaczyć cenne zabytki sakralne m.in. pozłacany ołtarz czy ściany ozdobione polichromią.
Tykocin co roku przyciąga fanów „U Pana Boga za…”, bo właśnie tutaj, podobnie jak w Supraślu toczyła się akcja filmów Bromskiego. Najbardziej znanym miejscem jest restauracja i noclegi u Struzikowej.
Żydzi stanowili liczną grupę mieszkańców Tykocina. Przez pewien czas uznawano go nawet za najważniejszy ośrodek żydowski w kraju (zaraz po krakowskim Kazimierzu). Warto odwiedzić Wielką Synagogę, czyli drugą co do wielkości synagogę w Polsce. Muzeum, które się w niej mieści gromadzi zbiory związane z historią Tykocina, a także zabytki kultury żydowskiej.
Więcej informacji na temat muzeum oraz biletów znajdziecie na tej stronie.
W Tykocinie znajduje się również odrestaurowany zamek królów polskich. W przeszłości nawiedzały go liczne pożary i powodzie, dlatego był wielokrotnie przebudowywany. W zamku można spędzić noc, a w zamkowej restauracji poznać smaki polskiej kuchni dworskiej.
Podlasie i okolice – Białystok
Białystok to największe miasto województwa podlaskiego i stolica Podlasia. Ciekawostką jest to, że około 30% jego powierzchni zajmują tereny zielone.
Rynek Kościuszki w Białymstoku ma podłużny kształt i długość około 400 metrów. Za obecny układ architektoniczny odpowiada Jan Klemens Branicki, który w XVIII w. po pożarze miasta zajął się jego odbudową. Powstał wtedy miedzy innymi Ratusz z wieżą zegarową, który jest dziś siedzibą Muzeum Podlaskiego. Z tamtego okresu pozostało na rynku jednak tylko kilka budynków.
Z rodziną Branickich związana jest także największa atrakcja Białegostoku, czyli Pałac Branickich. To późnobarokowa budowla, która nazywana jest Wersalem Podlasia lub Polskim Wersalem. Wokół pałacu znajdują się wspaniałe ogrody.
Wizytówką Białegostoku są też murale, które można spotkać na każdym kroku. Najpopularniejsze to Dziewczynka z konewką, Chłopiec i Tkanina czy Mural Zenka Martyniuka.
Nie będziemy tu opisywać o wszystkich atrakcjach Białegostoku, bo na blogu znajdziecie osoby artykuł na jego temat.
Atrakcje Białegostoku – co zobaczyć w mieście wielu kultur i narodów?
Podlasie to rejon niezwykle różnorodny i wielokulturowy, pełen zielonych terenów. Zachęcamy do samodzielnego odkrywania Podlasia, bo kryje ono jeszcze wiele innych skarbów 🙂
Dwa miesiące temu wróciła z trasy rowerowej która wiodła miedzy innymi przez Podlasie. Jestem zachwycona jak bardzo magiczne jest to miejsce.