Wysoko w gałęziach drzew w australijskich lasach żyje jedno z najbardziej uroczych zwierząt na świecie. Ma niewielu wrogów, wcale nie przez swój przyjazny wygląd, ani wyluzowane podejście do życia, ale dzięki temu, że żywi się trującymi liśćmi eukaliptusa. Jak to możliwe? I czy to pożywienie sprawia, że koala jest tak spokojna? A może to tylko pozory?
Spis treści:
Film o koali
Występowanie koali
Koala australijski to jedyny obecnie żyjący przedstawiciel rodziny koalowatych.
Zamieszkuje tereny wschodniej i południowo wschodniej Australii. Koale mieszkają w lasach eukaliptusowych, których drzewa osiągają wysokość do 130 metrów.
Koale na wolności mogą przeżyć nawet do 18 lat.
Budowa ciała koali
Koale to średniej wielkości ssaki o krępej budowie ciała i dużych głowach. Dorosłe osobniki osiągają rozmiary od 60 do 85 centymetrów i ważą od 4 do 15 kg.
Koale różnią się wielkością w zależności od miejsca występowania i płci. W południowej części obszaru ich występowania są prawie dwukrotnie większe niż osobniki żyjące na północy. Samce natomiast są większe od samic.
Koala ma dużą głowę w stosunku do reszty ciała. Nie idzie to jednak w parze z wielkością mózgu, bo spośród wszystkich ssaków, mózg koali jest jednym z najmniejszych w stosunku do masy ciała.
U koali proporcja masy mózgu do masy ciała wynosi około 1:500, dla porównania u człowieka jest to około 1:40.
Ponadto, mózg koali jest słabo pofałdowany i zaprogramowany do wykonywania tych samych, prostych czynności. Może być to związane z ich niskokaloryczną dietą, która jest niewystarczająca do utrzymania większego mózgu.
Można byłoby więc nazwać koalę misiem o małym rozumku, gdyby tylko misiem była. Koale nie mają bowiem zbyt wiele wspólnego z niedźwiedziami, bo należą do torbaczów, podobnie jak kangury i wombaty, a na brzuchu mają torbę, w której trzymają rozwijające się młode.
Koale mają białe futro na brzuchu i szare na pozostałej części ciała. Kolor futra koali podobny jest do koloru kory drzewa eukaliptusowego, dzięki czemu zwierzęta te są praktycznie niewidoczne i zlewają się z otoczeniem.
Futro Koali różni się w zależności od miejsca występowania. W południowej części obszaru występowania jest ono dłuższe i bardziej kudłate, niż na północy, po to by utrzymać ciepło w czasie chłodniejszych zim.
Ewolucja wyposażyła koale w jeszcze inne narzędzia, które pozwalają im żyć na drzewach. W przednich łapach mają po dwa kciuki oraz ostre pazury, co ułatwia im wspinanie się i trzymanie się gałęzi.
Koala ma także mocną chrząstkę na końcu zakrzywionego kręgosłupa, dzięki czemu życie na drzewach jest dla niej bardziej komfortowe.
Koale są wyjątkowe jeszcze pod jednym względem, podobnie jak ludzie, mają odciski palców, które są całkowicie unikalne dla każdego osobnika. To bardzo rzadka cecha u ssaków.
Tryb życia koali
Koale prawie całe życie spędzają na drzewach. Na ziemię schodzą tylko po to, by przenieść się na inne drzewo. Jeden osobnik potrzebuje około 100 drzew, by godnie żyć.
Koale śpią nawet przez 20 godzin dziennie i są aktywne nocą. Jest to spowodowane m.in. dietą, która jest niskokaloryczna i zmusza je do oszczędzania energii.
Koale przytulają się do drzew nie bez powodu. W ten sposób schładzają swoje ciała w upalne dni.
Co jedzą koale?
Koale są roślinożercami a ich ulubionym pożywieniem jest trujący eukaliptus. Można byłoby więc pomyśleć, że zjedzą wszystko. A to nieprawda. Są dość wybredne, bo spośród dostępnych kilkuset gatunków eukaliptusa wybierają tylko około kilkudziesięciu.
Eukaliptus nie jest zbyt pożywny, więc koale potrafią zjeść dziennie nawet 0,5 kg liści. Eukaliptus zaspokaja również większość zapotrzebowania organizmu koali na wodę.
Na jedzenie poświęcają od 2 do 4 godzin, a gdy śpią trawią pokarm. Ich życie kręci się więc wokół jedzenia i spania.
Choć może się wydawać, że tryb życia i senność koali wynika z tego, że ciągle są na haju, bo spożywają substancje zawarte w liściach eukaliptusa, naukowcy obalają tę tezę. Liście eukaliptusa nie wprawiają koali w odurzenie, dlatego, że jej organizm jest wyposażony w specjalne enzymy, które neutralizują toksyczne substancje zawarte w liściach.
Gdyby koale musiały konkurować z innymi zwierzętami, przegrałyby chyba w każdej kategorii. Na szczęście, nie mają do czynienia z konkurencją międzygatunkową, bo ich pożywienie jest dla większości zwierząt toksyczne, więc liście eukaliptusa są tylko dla nich.
Życie z innymi osobnikami
Koale żyją w niewielkich grupach złożonych z samca i kilku samic lub w niektórych przypadkach – samotnie. Na interakcje społecznie poświęcają nie więcej niż 15 minut dzienne.
Samce i samice spotykają się jedynie celem kopulacji.
Koala – usposobienie i konkurencja
Poza sezonem godowym, koale są spokojnymi zwierzętami. Komunikują się ze sobą, używając kilku rodzajów dźwięków. Czasami brzmi to jak chrapanie. Samce zaznaczają także swoją obecność wydzielinami gruczołów zapachowych, które znajdują się na ich piersiach.
Wydaje się, że koala nie jest w stanie wydobyć z siebie głośnych odgłosów. W końcu jest taka milutka i urocza.
Nic bardziej mylnego. Samce koali potrafią wydawać głośne ryki w okresie godowym. Rodzaj ryku jest informacją dla potencjalnej partnerki, ale także dla konkurencji.
Samce koali konkurują ze sobą na wydawane odgłosy, ale nie tylko. Potrafią także ze sobą walczyć, bo to przecież okres godowy, a wtedy w naturze gra toczy się o najwyższą stawkę.
Rozmnażanie koali
Okres godowy koali trwa od października do maja. Samica koali zachodzi w ciążę co 2 lata i rodzi tylko jedno młode na raz.
Ciąża u koali, jak u innych torbaczów, trwa krótko, bo około miesiąca. Reszta rozwoju odbywa się w zewnętrznej torbie. Mały koala po porodzie waży mniej niż 1 g i wygląda jak nierozwinięty jeszcze zarodek.
Podłącza się do sutka z mlekiem i tak rozwija się przez około 6 miesięcy. Przez kolejne dwa–trzy miesiące przylega do futra mamy w ciągu dnia, a w nocy powraca do bezpiecznej torby. Z matką pozostają do kolejnego okresu godowego.
Samice osiągają dojrzałość płciową w wieku około trzech lat, a samce w wieku około czterech lat, chociaż mogą produkować plemniki już po dwóch latach.
Koala – zagrożenia i utrata siedlisk
Na początku XX wieku populacja koali wynosiła około 8 do 10 milionów, a obecnie jest ich zaledwie kilkadziesiąt tysięcy. Gatunek tych zwierząt narażony jest na wyginięcie i od 1927 roku jest objęty całkowitą ochroną.
Na początku XX wieku europejscy osadnicy polowali na koalę, głównie ze względu na grube i miękkie futro. Wraz z wycinką drzew eukaliptusowych na potrzeby rozwoju miast, przemysłu i obszarów wiejskich, koale tracą siedliska, których potrzebują do życia. Skutkuje to nie tylko zmniejszoną dostępnością pożywienia i schronienia, ale także wzrostem stresu. W warunkach stresu, koale są bardziej podatne na choroby tj. chlamydia, które mogą prowadzić do niepłodności i śmierci.
Drzew eukaliptusowych w Australii jest coraz mniej również ze względu na pożary, które nawiedziły ten kontynent m.in. w 2019 i 2020 roku. Ze względu na susze liście eukaliptusa mają też niższą wartość odżywczą, dlatego koale muszą schodzić z drzew w poszukiwaniu wody i tym samym narażają się na niebezpieczeństwo.
Populacja koali zmniejsza się od lat. W przeciągu ostatnich trzech pokoleń, ich liczebność spadła o około 28%.
Koala w ogrodach zoologicznych
Obecnie w żadnym polskim ZOO nie można zobaczyć koali. W Europie jednak istnieje kilka ogrodów zoologicznych, w których żyją te urocze zwierzęta m.in. w Wiedniu, Lizbonie, Madrycie, Budapeszcie i w Brugelette w Belgii.
Dajcie znać, jakiemu zwierzęciu powinniśmy przyjrzeć się następnym razem 🙂
